Вест: Рекламираат на Интернет, продаваат во дуќани

Во Македонија речиси и нема купување и плаќање преку Интернет, со мал исклучок на неколку компании или Интернет страници.Иако бројот на Интернет корисници во земјава во последните неколку години драстично е зголемен, електронската трговија во Македонија е многу малку застапена или речиси воопшто не се ни имплементира. Мал е бројот на компании или веб страници кои нудат електронска трговија, иако расте бројот на Интернет корисници и корисници на платежни картички, што е еден од предусловите за купување на Интернет. Наспроти Македонија, на модернизираниот Запад се создадоа вистински он -лајн продавници и Интернет салони. Електронската трговија опфаќа широк обем на активности, од продажба на книги, па до понуда на суровини за потребите на фабриките во целиот свет. Се продаваат физички производи, услуги, па дури и дигитални производи кои се испорачуваат преку Интернет. Притоа, клиентите можат да ги купат производите и услугите со помош на разновидни платежни инструменти, меѓу кои најчесто употребувани се кредитните и дебитните картички. За оваа намена постојат и посебни веб портали, како што се светски познатите Амазон, еБаs, Sахоо, Гоогле... Едноставно, на тие веб страници се нуди се и сешто за купување. Интернет корисникот само одбира што ќе купи, го дава бројот на неговата платежна картичка за која компанијата што продава на Интернет гарантира дека нема да биде злоупотребена, и чека да му стаса купениот производ на домашна адреса.Во Македонија тоа речиси го нема. Еден од ретките случаи е порталот Експлоринг Маседониа (њњњ.еџплорингмацедониа.цом.мк) кој, меѓу другото, нуди и резервации на хотелски соби и нивно плаќање преку Интернет.Поради речиси незабележителната Интернет трговија во Македонија, се добива впечаток дека воопшто нема ефект засилената кампања на Владата и на другите институции за зголемување на компјутерската/информатичката писменост кај граѓаните, а да не го споменуваме и податокот дека минатата година беше донесен и Законот за електронска трговија, кој ја регулира оваа проблематика. Кон ова се придодава и податокот дека по владината иницијатива за зголемување на обемот на безготовинското плаќање, се бележи нагорен тренд во користењето на платежните картички кои, пак, претставуваат основен предуслов за користење на електронската трговија.И покрај овие заложби, Владата, која треба да биде еден од двигателите на развојот на електронската трговија, воопшто не дава можност граѓаните и правните лица да ги плаќаат по електронски пат многуте услуги кои ги обезбедуваат нејзините институции. Како добар пример за тоа може да се посочи веб страницата Услуги, која претставува централен портал за исцрпни информации во врска со услугите на разни државни институции. Таа страница не служи како место преку кое електронски би се пополнувала/доставувала потребната документација, а и директно би се вршеле плаќања по услугите со помош на платежни картички. Со тоа барем би им се олеснил животот на граѓаните, па истите не ќе мораат да губат време. Граѓаните некогаш работат и по цел ден и немаат време да чекаат во ред пред шалтерите на банките и на државните институции или, пак, да ги посетуваат веб страниците на банките (ако користат електронско банкарство) за да ги платат потребните услуги. Приватниот сектор е во ист кош со Владата. Голем дел од граѓаните не можат да изгубат половина ден во одење меѓу рафтовите на салоните за електронска опрема туку на Интернет брзо да најдат што сакаат да купат и уште побрзо да го нарачаат и платат преку Интернет. Меѓутоа, најголемиот дел од компаниите не ни помислуваат да ја користат Интернет технологијата, бидејќи ја сметаат за дополнителен товар за нивните оперативни расходи. Останатите креираат веб страници само затоа што сметаат дека тоа е еден вид светски тренд - да се биде присутен на Интернет. Но кога треба да воведат и Интернет плаќање, нарачка и испорака, тие не се осмелуваат да го сторат тоа бидејќи им носи поголеми трошоци. А, сепак, треба да го третираат како инвестиција која би им донела поголеми приноси. Има и такви што ги нудат своите производи и услуги преку Интернет, но попусто трошат пари за нивно рекламирање, бидејќи не нудат никаква можност за купување на тие производи директно он-лајн преку таа нивна веб-страница со помош на платежни картички.Да го земеме случајот на веб страницата на компанијата "Логин системи". Оваа компанија им нуди на купувачите можност за порачка на производите за кои се заинтересирани. Меѓутоа, тоа се прави со пополнување формулар и тука лежи проблемот. Производите не можат да се купат со помош на платежни картички туку или во готово или на жиро-сметка. Што е најлошо, производот не се доставува до домот на купувачот туку до продажно место кое купувачот треба да го избере од оние кои му ги нуди компанијата. Во однос на Владата и на деловните субјекти, не заостануваат ниту банките. Приватните компании и владините институции ги обвинуваат банките дека тие се главни виновници за слабиот развој на електронската трговија. Сепак, дел од банките нудат електронско банкарство, што може да се рече дека е еден чекор напред во искористувањето на потенцијалите на Интернетот. Во однос на користењето на платежните картички, не се забележува некоја поголема придвиженост иницирана од банките за промовирање на плаќањето со картички преку Интернет или, пак, склучување договори со некои од светски познатите портали за користење на нивните картички за купување производи и услуги на Интернет. Исклучок претставуваат еден мал број банки кои нудат специјализирани Интернет картички и платежни картички со чипови коишто, пак, нудат поголема безбедност при вршењето на он-лајн трансакциите.Државните институции и деловните субјекти треба да ги сфатат бројните предности кои ги носи Интернетот, а со тоа и да преземат посериозни чекори за вклучување на електронската трговија во нивното работење. Тоа подразбира усовршување на постојната регулатива за електронската трговија, нови прописи, како и привлекување на познатите светски портали за електронска трговија, но и создавање домашни веб продажни салони. Ваквите активности неминовно ќе резултираат во поголема вклученост на граѓаните во купувањето и користењето на нивните производи и услуги преку он-лајн трансакции, со што на сите инволвирани страни ќе им се олесни нивниот секојдневен динамичен живот и работење.

Извор: (2.11.08). Рекламираат на Интернет, продаваат во дуќани. Вест.