Дневник: Законот за јазикот - вирус во информатичките термини

„Тосхиба“, „пхилипс“, „ТВ-тјунер“, „аццесорис“, ЛЦД и Црт монитори, торбички „ЛовеПро Спецтрум“, лаптоп, лап топ или лап-топ. Вакви примери, своеволно преведени термини, реченици составени од две азбуки и големи букви напишани на секој збор се среќаваат во сите продажбени салони на технички апарати. Продавачите велат дека јазичниот хаос настанал кога бил дополнет Законот за употребата на македонскиот јазик. Казните за непочитување на овој закон се до 3.000 евра за фирмите и до 900 евра за одговорните лица во фирмите.

СВОЕВОЛНО ПРЕВЕДУВАЊЕ ТЕРМИНИ
Вработените и сопствениците на продавниците за техника не знаат како да се приспособат на законот.- Не знам дека постои инспекција за заштита на македонскиот јазик и ако дојде таква инспекција, не знам какви документи треба да имам. Нашата фирма е странска и логото ни е на латиница. Имаме преведувач и лектор во странство, во дирекцијата на фирмата. Фискалната сметка и карактеристиките на производите ги преведувам сама и ги пишувам на кирилица - вели вработена во продавница за фотоапарати.Менаџерот на АМЦ, Станислав Захариески вели дека во изминативе години, од институциите, немаат добиено никаков предлог како да ги преведуваат информатичките термини.- Каталозите, рекламите, се' што објавуваме во медиуми е лекторирано. Во нашите продавници се среќаваат примери како „пхилипс“, но тоа е програмска грешка која ќе се поправи кога ќе направиме нова програма - вели Захариески.Повеќето информатичари сметаат дека Институтот за македонски јазик доцни во решавањето на ваквите проблеми. Според нив, информатичката интернационална терминологија е толку навлезена во секојдневниот говор на граѓаните, што би било неприродно сега да се преведуваат на македонски.- Не може да се напише син заб (блу тут), или ЛЦД зашто значењето на кратенката е екран со течни кристали, па кратенката на македонски би требало да биде ЕТК. А спорни се и мерните единици. Не може да се каже еден залак - (1 бајт) - вели вработен во продавница за компјутери.

КАЗНИ ЗА ФИРМИТЕ БЕЗ ЛЕКТОР
Директорката на Институтот за македонски јазик Лилјана Макаријоска вели дека пред два месеца почнала работата на Лексиконот на информатички термини во Министерството за информатика. Лексиконот ќе претставува официјален превод на информатичките термини на македонски јазик наменет за програмите и за секојдневната употреба.- На Лексиконот работат информатичари и лингвисти. Во него, термините нема да бидат буквално преведени, туку се работи на адаптација, односно замена со македонски зборови - вели Макаријоска. До крајот на годинава овој лексикон ќе биде готов - предвидуваат вработените во Министерството за информатика. Оттаму велат дека не знаат дали законски ќе им се наложи на информатичарите да го употребуваат.Спроведување на Законот за употребата на македонскиот јазик го врши Министерството за култура. Во Законот стои дека рекламите, плакатите, имињата и упатствата на производите, етикетите, фискалните сметки, информациите на амбалажите и други печатени материјали задолжително треба да се лекторирани.Инспекторите за култура велат дека граѓаните и фирмите што се под надзор мора да покажат документ со кој ќе потврдат дека имаат ангажирано лектор: може да покажат договор потпишан со лектор или сметкопотврда со која се платени лекторските услуги, а на објавените текстови мора да е потпишан лекторот. Рекламите или спотовите што се рекламираат на интернет, задолжително треба да бидат на македонски јазик, со македонски превод, лекторирани.
Високи казни
Надлежните судови лани казниле осум фирми, кои платиле од 200 до 4.000 евра. Казнет бил и еден граѓанин. Поголемиот број од ланските казни се однесувале за емитување емисии и прикажување филмови на странски јазик кои не биле лекторирани на македонски јазик.

Извор: Ивана Кузманоска. (19.2.09). Законот за јазикот - вирус во информатичките термини. Дневник.